Van Swindenstraat en omgeving
In 2022 zijn de stoepen, straten en het plein vernieuwd in een deel van Schiedam Oost. Ook is een nieuw riool, een waterberging en een DIT-systeem aangelegd: samen is dit het Actief Grondwaterpeil beheer (AGWP). Dit systeem is bedoeld om de grondwaterstand naar het oorspronkelijke peil te brengen, om zo rot en schimmel aan de houten paalfundering zoveel mogelijk te voorkomen.
Wateroverlast
Na de oplevering in 2022 heeft de gemeente klachten ontvangen van bewoners over wateroverlast in kelders en kruipruimtes van woningen en in de tuinen. Naar aanleiding van deze klachten laat de gemeente een onderzoek uitvoeren.
Onderzoek
Op woensdag 29 november 2023 was er een bewonersavond. Tijdens deze avond zijn de bewoners geïnformeerd over de start van dit onderzoek door Bureau Aveco de Bondt. Het doel van het onderzoek is om vast te stellen wat de oorzaak is van de wateroverlast. Ook wordt er gekeken naar hoe het (AGWP) systeem op dit moment functioneert en of er nog verbeteringen mogelijk zijn.
In december 2023 zijn er buizen geplaatst om de grondwaterstanden (GWS) te kunnen meten. Deze zijn geplaatst in het openbaar gebied, maar ook in binnentuinen van bewoners. De grondwaterstanden kunt u inzien. Klik op de link om deze te bekijken.
In januari 2024 is Aveco de Bondt gestart met het analyseren van de ingevulde formulieren van bewoners, het archiefonderzoek en de grondwatergegevens.
In februari en maart 2024 zijn op 18 locaties in de buurt vochtinspecties uitgevoerd, om een beeld te krijgen van de overlast. De vochtinspecties bevatten een interview, een vochtinspectie, het inmeten van de dieptes van de kelders, kruipruimte en de dorpel.
Op 19 april 2024 is een pomp geplaatst om tijdelijk het grondwater te verlagen met 20 cm tot -2,60 meter onder NAP. Helaas is gebleken dat het grondwaterpeil nog niet voldoende gedaald is. Een mogelijke reden is het gevolg van veel regen en vertraging in afvoer. Daarom worden extra maatregelen genomen door het plaatsen van een drainage put en een extra pomp.
Deze werkzaamheden zijn gestart op 29 mei 2024 op de hoek van Voltastraat en de Singel.
De extra pomp is eind juni 2024 in werking gezet.
Daarnaast vindt onderzoek plaats naar de hoogte van de houten funderingspalen op drie locaties. Deze onderzoeks-werkzaamheden starten in juli 2024.
Alle resultaten worden verwerkt in een eindrapport met o.a. een advies over het grondwaterpeil, deze wordt medio augustus verwacht.
Meer informatie?
Er is een website van de klimaataltas met kaarten over Schiedam. Klik op de link om deze te bekijken. Ook vindt u hieronder nog een overzicht met antwoorden op de meest gestelde vragen.
Veelgestelde vragen
Wat is grondwater en hoe ontstaat het?
Als u een diepe kuil in uw tuin graaft totdat u water ziet, dan heeft u het grondwater bereikt. Als de kuil vol met water blijft staan dan heeft u het grondwater bereikt. Dit wordt ook wel de grondwaterstand (het grondwaterpeil) genoemd. De hoogte van het grondwater is per buurt verschillend. Hoe hoog het grondwater staat, is afhankelijk van de hoeveelheid regen dat is gevallen, de plek en van het soort grond (zand of veen). Ook is er verschil in het peil tijdens de seizoenen en de hoeveelheid neerslag per jaar. In de zomer is het grondwaterpeil gemiddeld lager dan in de winter.
Wat betekent NAP?
NAP staat voor Normaal Amsterdams Peil. Het NAP is ongeveer gelijk aan de hoogte van de Noordzee. We gebruiken het NAP als nulpunt bij het meten van de hoogte van land. Een groot deel van Nederland ligt lager dan het water van de zee. Het NAP wordt onder andere gebruikt om hoogtes van bijvoorbeeld water, dijken en tunnels te meten, voor het plannen van bouwwerkzaamheden en voor het bestuderen van de bodembeweging.
Houten paalfunderingen?
Diepe funderingen kunnen gemaakt zijn met houten of met betonnen palen. In de Van Swindenstraat (en omgeving) zijn veel huizen op houten funderingspalen gebouwd. Houten paalfunderingen zijn kwetsbaar voor lage grondwaterstanden (grondwateronderlast). Wanneer het grondwater uitzakt tot onder het niveau van het funderingshout komen de palen droog te staan. Met als gevolg dat de palen kunnen gaan rotten. Rottende palen verliezen hun draagkracht en dit kan weer leiden tot verzakkingen.
Wat is een DIT-systeem?
De afkorting DIT staat voor Drainage Infiltratie Transport. Een DIT-systeem is een oplossing voor het beheer van grondwater en regenwater. Het systeem zorgt voor het afvoeren (drainage), het infiltreren (opname in de bodem) en het transporteren van grondwater. Op deze manier wordt de grondwaterstand op peil gehouden. Is er te veel grondwater, dan wordt dat via dit systeem afgevoerd naar het oppervlaktewater. Tijdens droge periodes is er soms een tekort aan grondwater en wordt dit via dezelfde route aangevuld. Een andere naam voor het DIT-systeem is het Actief Grondwaterpeilbeheer (AGWP). Het instelniveau van het DIT-systeem is in principe gelijk aan het oppervlaktewaterniveau, omdat deze in een (open) verbinding staat.
Wat is een waterberging?
Waterberging is het tijdelijk opvangen en opslaan van (regen)water in bijvoorbeeld de bodem, sloten, beekjes, rivieren, meren en plassen. Op een later moment wordt het water gecontroleerd afgevoerd. Een waterberging helpt om wateroverlast bij hevige regenbuien te beperken. De waterberging zorgt ervoor dat het regenwater niet direct op de riolering wordt afgevoerd. Hierdoor komt er tijdens de regenbui minder regenwater in de gemeentelijke riolering en wordt de kans op wateroverlast kleiner.
Ook onder het Edisonplein heeft de gemeente een waterberging aangebracht. Deze waterberging is bedoeld om water uit het hemelwaterriool te bergen en vertraagd af te voeren naar de Buys Ballotsingel. Deze waterberging heeft geen invloed op de grondwaterstand.
Wat is een riool?
Riolering is het systeem van buizen en putten om het afvalwater van woningen en het regenwater van straten af te voeren. Afvalwater is het vieze water afkomstig van huishoudens en bedrijven. Het grootste deel van het afvalwater bestaat uit was- en douchewater en productiewater van bedrijven. Het regenwater is afkomstig van de openbare weg en van daken van woningen en bedrijven. Er zijn twee soorten rioolsystemen: een gescheiden en een gemengd rioolsysteem.
Een gescheiden rioolstelsel heeft een buis voor afvalwater en een buis voor regenwater. Het vuilwaterriool is een systeem dat afvalwater vanuit huishoudens en bedrijven naar de zuiveringsinstallatie transporteert. Het hemelwaterriool voert regenwater direct af naar het oppervlaktewater. In een gemengd rioolstelsel wordt zowel het afvalwater als het regenwater via hetzelfde rioolsysteem opgeslagen en afgevoerd.
In de Van Swindenstraat en omgeving liggen in totaal drie buizen:
- Een vuilwaterriool voor het afvalwater
- Een hemelwaterriool voor het regenwater
- Een DIT-systeem voor het grondwater
Waarom is het riool in mijn buurt vervangen?
Het verouderde riool in uw omgeving was toe aan vernieuwing. Doordat het oude riool lek was, werd er ook grondwater afgevoerd. Dit leidde tot grote schommelingen en veranderingen in het grondwaterpeil. Met als gevolg dat de houten funderingspalen droog kunnen komen te staan. Verlaging van het grondwaterpeil kan leiden tot paalrot en daarmee tot schade aan huizen op houten paalfunderingen.
Om de kans op deze risico's te verminderen, is besloten om een DIT-systeem aan te leggen. Dit om het grondwaterpeil te kunnen stabiliseren. Het instelniveau van het DIT-systeem is NAP -2,42 m. Dit betekent dat het instelniveau zich 2,42 meter onder het Normaal Amsterdams Peil (NAP) bevindt. In het geval van de Van Swindenstraat en omgeving is dit niveau gelijk aan het oppervlaktewaterpeil dat het waterschap voor dit peilgebied hanteert. Het grondwaterpeil (beïnvloed door het DIT-systeem) fluctueert rond dit instelniveau. Het grondwaterpeil kan soms dus hoger en soms dus lager zijn.
Wat is de hoogte van de houten paalfunderingen?
Om de hoogte van de houten paalfunderingen te bepalen, wordt er meestal gekeken naar het bovenste niveau van het funderingshout. Zodra de grondwaterstand onder dit niveau komt, spreken we van droogstand. Dit kan weer leiden tot paalrot en verzakkingen. Uit archiefonderzoek en meerdere ontgravingen blijkt dat het niveau van de houten paalfunderingen in de Van Swindenstraat en omgeving tussen NAP -2,85 m en -3,4 m varieert.
Wat zijn de oorzaken van grondwateroverlast?
Grondwateroverlast kan verschillende oorzaken hebben. Grondwateroverlast kan veroorzaakt worden door een tijdelijke stijging van het grondwaterpeil als gevolg van een periode met veel regen. Als er heel veel regen valt, leidt dat tot hoge grondwaterstanden. Oude riolen hebben vaak de neiging om te lekken en daardoor te werken als drainage. Dit belast de rioolwaterzuivering onnodig omdat het water niet gezuiverd hoeft te worden. Bij vervanging van het riool herstelt de grondwaterstand zich tot de oorspronkelijke situatie.
In deze situatie kunnen gebruikers van panden grondwateroverlast ervaren doordat in hun ogen de grondwaterstand gestegen is en schade of overlast oplevert. De werkelijkheid is echter dat de grondwaterstand hersteld is maar de panden door veroudering van materialen niet meer vochtdicht zijn. De panden hebben jarenlang droog gestaan waardoor het gebrek aan vochtdichtheid onopgemerkt bleef.
Waarom er gekozen voor een instelniveau van NAP -2,42 m?
Het instelniveau van NAP -2,42 m is gekozen om het risico op schade aan funderingen zoveel mogelijk te beperken. Ook sluit dit niveau aan op het oppervlaktewaterpeil van de Singel. Wanneer er een lager instelniveau wordt gehanteerd, zal er onderbemaling plaatsvinden. Een permanente onderbemaling is niet wenselijk omdat er dan risico’s ontstaan voor de droogstand van houten paalfunderingen, versnelde maaivelddaling en het beheer en onderhoud van het pompsysteem.
Wat kan ik doen bij wateroverlast in de kelder of kruipruimte?
Bij wateroverlast in huis is het belangrijk om zo snel mogelijk de oorzaak te achterhalen. Er is vaak sprake van een combinatie van factoren, waarbij elke factor een bijdrage kan leveren aan de overlast. Om grondwateroverlast te voorkomen dient de afstand tussen het grondwater en de bebouwing voldoende groot te zijn. Als je veel last hebt van wateroverlast in de kelder of kruipruimte kun je het beste contact opnemen met de gemeente of het waterschap waarin je woont.
Een voorbeeld van een maatregel tegen grondwateroverlast is het injecteren van de kelder. Bij het injecteren van de kelder worden speciale vochtwerende middelen in de keldermuren geïnjecteerd, wat voorkomt dat grondwater naar binnen dringt. Andere maatregelen zijn het aanbrengen van een waterdichte coating of het plaatsen van een waterdichte bak in de bestaande kelder.
Preventieve maatregelen zijn onder andere het waterdicht maken van muren en vloeren, het aanleggen van drainage om overtollig water af te voeren en het zorgen voor goede ventilatie in de kruipruimte of het verondiepen van de kruipruimte.
Gemeentelijke zorgplicht
De gemeentelijke zorgplicht voor grondwater houdt in dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het beheersen van grondwaterproblemen binnen hun grondgebied. Deze zorgplicht is vastgelegd in de Waterwet en omvat zowel het voorkomen als het beperken van schade door grondwateroverlast. De gemeente heeft wat betreft grondwateroverlast een inspanningsverplichting en geen resultaatverplichting.
Belangrijk hierbij is dat de gemeente maatregelen neemt om openbare ruimtes, zoals wegen en parken, zoveel mogelijk vrij te houden van grondwaterproblemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het verbeteren van de afwatering, het aanpassen van het rioleringssysteem of het inrichten van infiltratievoorzieningen zoals wadi's. Wadi's zijn plekken die tijdelijk gebruikt kunnen worden om (overtollig) regenwater op te vangen en te beheren.
Er zijn alleen wel grenzen aan de gemeentelijke zorgplicht:
- Als eigenaar bent u zelf verantwoordelijk voor grondwateroverlast op particulier terrein (zoals in tuinen of in kelders). De perceeleigenaar is dus ook verantwoordelijk voor het nemen van grondwatermaatregelen op eigen terrein;
- De zorgplicht beperkt de verplichting om maatregelen te treffen tot maatregelen die doelmatig zijn. Voor het nemen van maatregelen dient een doelmatigheidsafweging te worden gedaan;
- De gemeente hoeft in de openbare ruimte alleen actie te ondernemen als er sprake is van structurele grondwateroverlast in het gebied. En dus niet bij incidentele problemen.
Een goede/gezonde waterbalans
Een te hoog grondwaterpeil kan voor grondwateroverlast zorgen. Denk bijvoorbeeld aan natte kelders en kruipruimtes. Maar een te laag grondwaterpeil kan leiden tot problemen als verdroging, inklinken van veengrond, schade aan funderingen, landbouwschade en uitdroging van gevoelige plantensoorten. Het is dus belangrijk om te zorgen voor een goede grondwaterbalans. Daarom is het belangrijk om de boven- en de ondergrondse functies goed af te stemmen op het grondwatersysteem.